Matura Maj 2019, Poziom Rozszerzony (Neuron), Formuła od 2015 - Zadanie 17. (4 pkt) Określenie grzyby entomopatogeniczne odnosi się do różnych gatunków grzybów, które podczas swojego rozwoju wykazują właściwości chorobotwórcze lub wchodzą w związki troficzne o charakterze pasożytniczym powodując zakłócenia w przebiegu procesów fizjologicznych u stawonogów. Pojedyncze porażone owady infekują kolejne – zdrowe. Na podstawie: Kucharska K., Kucharski D., Grzyby entomopatogeniczne, SGGW, Katedra Biologii Środowiska Zwierząt, Zakład Zoologii, 2009, Warszawa. Wyjaśnij, dlaczego choroby zakaźne mogą powodować nawet stuprocentową zachorowalność w populacjach zwierząt o dużym zagęszczeniu. Podaj, w jaki sposób człowiek może wykorzystać grzyby entomopatogeniczne w biologicznym zwalczaniu szkodników upraw. Określ, dlaczego zachwianie homeostazy organizmu spowodowane długą antybiotykoterapią może przyczynić się do rozwoju grzybicy (na przykład w jamie ustnej). Uwzględniając podane niżej nazwy struktur wewnątrzkomórkowych oraz procesów ułóż schemat przedstawiający syntezę i uwalnianie chitynazy – enzymatycznego białka rozkładającego pancerzyki chitynowe owadów. Struktury: pęcherzyki transportujące, siateczka śródplazmatyczna szorstka, jądro komórkowe, aparat Golgiego, błona komórkowa Procesy: obróbka potranslacyjna, transkrypcja, egzocytoza, translacja 1 • Choroby zakaźne w izolowanych populacjach powodują niemal / nawet stuprocentową zachorowalność*, ponieważ drobnoustroje bardzo łatwo rozprzestrzeniają się w takiej populacji doprowadzając do częstych zachorowań. *Uznaje się podanie określenia: „(…)zapadalność(…)”. 1 pkt – za określenie, dlaczego choroby zakaźne wskutek łatwej transmisji (przenoszenia się) pasożytów powodując blisko stuprocentową zachorowalność w izolowanych populacjach. 0 pkt – za odpowiedź niespełniającą wyżej wymienionego kryterium, za odpowiedź błędną lub brak odpowiedzi. 2 • Entomopatogeniczne grzyby można wykorzystać do infekowania larw owadów żerujących na roślinach uprawnych. • Grzyby te atakują wybrane gatunki owadów lub ich wybrane formy rozwojowe, mogą więc być wykorzystane do zwalczania określonych gatunków owadów będących szkodnikami / żerujących na uprawach. 1 pkt – za podanie prawidłowej możliwości wykorzystania grzybów entomopatogenicznych w gospodarce człowieka. 0 pkt – za odpowiedź niespełniającą wyżej wymienionego kryterium, za odpowiedź błędną lub brak odpowiedzi. 3 • Długotrwałe przyjmowanie antybiotyku / leku niszczy florę bakteryjną ułatwiając niekontrolowany rozwój grzybów / grzybów oportunistycznych. • Antybiotyki eliminują część fizjologicznej flory bakteryjnej, która produkuje substancje chroniące człowieka przed niepożądanym rozwojem grzybów. • Długie przyjmowanie leków powoduje osłabianie układu odpornościowego człowieka, przez co łatwiej dochodzi do rozwoju chorób powodowanych przez patogeny oportunistyczne. 1 pkt – za poprawne wyjaśnienie związku pomiędzy wpływem antybiotykoterapii na fizjologiczna florę bakteryjną / homeostazę (w jamie ustnej) a możliwością rozwoju grzybicy oportunistycznej w takiej sytuacji. 0 pkt – za odpowiedź niespełniającą wyżej wymienionego kryterium, za odpowiedź błędną lub brak odpowiedzi. 4 *Dopuszczalna jest inna forma graficznej prezentacji schematu, o ile spełnia poniższe kryteria oceny. 2 pkt – za prawidłowo ułożony schemat przedstawiający poprawnie wszystkie następujące po sobie procesy z uwzględnieniem podanych struktur. 1 pkt – za prawidłowo ułożony schemat przedstawiający poprawnie dwa następujące po sobie procesy (tzn.: transkrypcję i translację lub obróbkę potranslacyjną i egzocytozę) z uwzględnieniem podanych nazw struktur. 0 pkt – za odpowiedź niespełniającą wyżej wymienionych kryteriów, za odpowiedź błędną lub brak odpowiedzi.